Warunkiem korzystania przez pracownika z urlopu rodzicielskiego, niezależnie od tego, który z rodziców dziecka będzie z niego korzystał, jest wcześniejsze wykorzystanie urlopu macierzyńskiego (urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) albo zakończenie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego (urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) oraz wystąpienie do pracodawcy z pisemnym wnioskiem o udzielenie takiego urlopu. O urlop rodzicielski można występować do pracodawcy na podstawie: tzw. długiego wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, który jest składany w nie później niż 21 dni po porodzie, odrębnych wniosków dotyczących udzielenia całości lub części urlopu rodzicielskiego, składanych w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu albo jego części. Wnioski o udzielenie urlopu rodzicielskiego są dla pracodawcy wiążące. Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu rodzicielskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu. Do urlopu rodzicielskiego znajdują odpowiednie zastosowanie regulacje dotyczące urlopu macierzyńskiego. Wymiar urlopu rodzicielskiego Urlop rodzicielski jest ustalony jako maksymalny i wynosi do 32 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka i do 34 tygodni przy jednoczesnym urodzeniu więcej niż jednego dziecka. Urlop rodzicielski może być wykorzystany: w całości przez jednego z pracowników – rodziców, równocześnie przez oboje pracowników – rodziców, z tym że wówczas okresy korzystania z tego urlopu przez pracownicę i pracownika – ojca sumują się i nie mogą przekroczyć przy jednym dziecku 32 tygodni a przy jednoczesnym urodzeniu więcej niż jednego dziecka 34 tygodni, na zmianę przez oboje rodziców, którzy podzielą między siebie wymiar 32 tygodni. Urlop rodzicielski przysługuje także pracownikowi – rodzicowi adopcyjnemu po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, w wymiarze do: 32 tygodni - w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, 34 tygodni - w przypadkach jednoczesnego przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci, 29 tygodni - w przypadku przejęcia na wychowanie starszego dziecka. Dzielenie się urlopem rodzicielskim przez rodziców W przypadku złożenia tzw. długiego wniosku pracownica może dzielić się z pracownikiem – ojcem wychowującym dziecko albo ubezpieczonym – ojcem dziecka korzystaniem z urlopu rodzicielskiego albo pobieraniem zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu (zasadę tę stosuje się odpowiednio do pracownika – ojca wychowującego dziecko, w przypadku gdy ubezpieczona – matka dziecka złożyła wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze). Dzielenie się urlopem rodzicielskim w powyższym przypadku, następuje na pisemny wniosek dotyczący: rezygnacji z korzystania z urlopu rodzicielskiego w całości albo w części i powrotu do pracy – składany pracodawcy w terminie nie krótszym niż 21 dni przed przystąpieniem do pracy, udzielenia urlopu rodzicielskiego w całości albo w części – składany pracodawcy w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu albo jego części. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić powyższe wnioski. Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego Istnieje możliwość zrezygnowania z korzystania z urlopu rodzicielskiego albo jego części także za zgodą pracodawcy niezależnie od sposobu udzielenia tego urlopu (zarówno gdy urlop był udzielony na podstawie tzw. długiego wniosku jak i w przypadku, gdy urlop został udzielony na wniosek składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu). Pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy. Korzystanie z urlopu rodzicielskiego Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo albo nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego – i nie później, niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. Co do zasady, część urlopu rodzicielskiego nie może być krótsza niż 8 tygodni. Wyjątkowo pierwsza część może mieć 6 tygodni oraz ostatnia pozostała do wykorzystania część urlopu może być krótsza niż 8 tygodni. Części urlopu muszą być wielokrotnością tygodnia. Urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być wykorzystywany w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części urlopu albo w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego. Zatem warunkiem skorzystania z tej części urlopu rodzicielskiego jest wcześniejsze wykorzystanie co najmniej części urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (albo zasiłku macierzyńskiego za okres części urlopu rodzicielskiego). Liczba części urlopu rodzicielskiego wykorzystanego w tym trybie (jedna albo dwie części) będzie pomniejszać liczbę części, w jakiej można wykorzystać urlop wychowawczy (z pięciu do czterech lub do trzech części). Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą Pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy. W takim przypadku podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. We wniosku tym pracownik określa sposób wykorzystania części urlopu rodzicielskiego, o którą urlop zostanie proporcjonalnie wydłużony. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika na piśmie. Po zastosowaniu proporcjonalnego wydłużenia maksymalny wymiar urlopu nie może jednak przekraczać: 64 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie lub przyjęcia jednego dziecka na wychowanie, 68 tygodni – w przypadku urodzenia przy jednym porodzie dwojga lub więcej dzieci lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka. Zasiłek macierzyński Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres do: 6 tygodni urlopu rodzicielskiego - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie oraz w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, 8 tygodni urlopu rodzicielskiego - w przypadku urodzenia przy jednym porodzie dwojga lub więcej dzieci oraz w przypadku równoczesnego przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci, 3 tygodni urlopu rodzicielskiego - w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka, w przypadku gdy ubezpieczony ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w minimalnym wymiarze wynoszącym 9 tygodni. Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługujący po upływie powyższych okresów wynosi 60% podstawy wymiaru zasiłku.