Autor: PAP Data: 02-01-2015, 08:38 Jak Bułgaria stała się pierwszym krajem komunistycznym, który produkował Coca Colę, czy co ma wspólnego Richard Nixon z produkcją szynki w Bułgarii - odpowiedzi na te pytania znajdziemy w książce poświęconej bułgarskiej gastronomii "Socjalistyczne gourmet" . Napisana przez dziennikarkę Albenę Szkodrową jest opowiadaniem o gastronomii w komunistycznej Bułgarii, o robieniu zakupów, o ulubionych knajpach sofijskiej cyganerii, nieudanych próbach wyzwolenia kobiety od kuchni, czy masowym robieniu domowych przetworów; opowiadaniem jednocześnie nostalgicznym i pokazującym próby ideologizacji nawet kuchni. Autorka zbadała setki dokumentów, dotyczących całego procesu powstania przemysłu gastronomicznego w okresie komunistycznym, przeprowadziła ponad 80 wywiadów z myślą o tym, by przedstawić prawdziwy obraz tych czasów i uciec od stereotypów. Przedstawiła historię kultowych w latach 1944-1989 r. produktów, których marki na fali nostalgii dzisiejsi producenci przywracają. Szkodrowej nie udało się dotrzeć do nazwiska osoby, która w końcu lat 40. nazwała marcepanem tani produkt "czekoladopodobny", który miał zastąpić brakującą wówczas czekoladę. Dla kilku pokoleń Bułgarów marcepan nadal nie jest wiedeńskim ciastem czy cukierkiem z masy migdałowej, lecz dość wstrętnym batonem sojowym z odrobiną kakao. Twórca przepisu jest znany, lecz autor nazwy pozostał anonimowy. Wiadomo natomiast, jak w 1967 r. Bułgaria stała się pierwszym w obozie komunistycznym krajem, który zaczął produkować Coca-Colę. Na początku przez pomyłkę - technolog podczas delegacji do Paryża szukał kontaktów z producentami oranżady, a dotarł do miejscowego przedstawiciela Coca-Coli, rosyjskiego arystokraty-emigranta, który nie przegapił okazji. Ostateczną decyzję o zakupie licencji podjęto oczywiście na najwyższym szczeblu partyjnym. Również przypadek sprawił, że w 1959 r. kandydat na prezydenta USA Richarda Nixona stał się "ojcem chrzestnym" masowej produkcji bułgarskiej szynki. Przebywający na delegacji w Stanach Zjednoczonych urzędnik, przysłuchując się debatom przedwyborczym, zwrócił uwagę na obietnicę Nixona, że zapewni każdemu obywatelowi codziennie kawałek szynki. Postanowił przenieść ten pomysł na grunt bułgarski i produkcja szynki ruszyła, jednak przez długi okres była przeznaczona głównie na eksport. O znanej każdemu turyście zagranicznemu szopskiej sałatce prawda jest od dawna znana i Szkodrowa ją potwierdza - znajdowała się ona wśród ponad 1300 przepisów Bałkanturistu - państwowej firmy turystycznej, która powstała w końcu lat 50. i miała na celu rozwój turystyki zagranicznej. Sałatka szopska miała konkurować z greckim odpowiednikiem i skutecznie to zadanie spełnia przez ponad pół wieku.